Oyun Savaşçısı

Fotoğraf: Bienal Sergisi-4.Antrepo (2003)

OYUN SAVAŞÇISI

Bu fotoğrafı gördüğümde savaş bitmişti. Bu fotoğrafın sahibi belli ki savaş için çok şey anlatmak istemişti. Ben de karar verdim. Savaşa “hayır” demek ve savaşla ilgili hissettiklerimi anlatabilmek için fotoğrafta gördüklerimi paylaşabilirim.

Savaş için bir şeyler yazmak birçok şeyi bilmeyi gerektirir: Tarih, politika, ekonomi… Yine de bu resmi gördüğümde bunlardan da öte bir şey hissettim. Bir çocuğun elinde silah görmek ve başka bir çocuğun silah karşısında diz çöküşünü izlemek her şeyi unutturdu bana. Bir oyun gibi göremedim. Bir an için gözümde büyüdüler. Bu yüzden bu resmin bende uyandırdıkları hakkında söylemek istediklerim var: Savaşın ne tür bir acı ve yokluk öncüsü olduğunu inkar edemeyiz.

Bu resmi görmeden önce de “savaş” dendi mi aklıma ilk gelen yine hep çocuklar olurdu. Önce bir çocuk yüzü hayal ederdim. Savaş onu yalnız bırakacak, en muhtaç olduğu dönemde ailesinden ayıracak, çaresizce çocukluğunu bu acılara bırakacak diye düşünürdüm. Düşündüğüm, vuslatı garantisiz, tarihsiz bir vedalaşmanın ortasında bir çocuk yüzüydü. Şaşkın, ağlayan, olanlara anlam veremeyen bir yüz.

Çocuk ne bilsin savaşı? O, şu ana kadar, oyun oynamaktan yorgun düşen bedeniyle geceleri mışıl mışıl uyuyan bir “oyun savaşçısı” sadece. Onun savaş diye bildiği belki de yaptığı kumdan kaleleri yıkıp tekrar yapmak. Şimdi nereden bilsin çocuk savaşı?

Resmi gördüğümde anladım:

Çocuklar da biliyor artık savaşın vuslatsız vedalar olduğunu.

Ayrılık ölümden betermiş derler. Savaş ikisinden de beter. Ayrılırken ölüyorsun, gidenin gelmeyeceğini hissediyorsun, en başında ölümlere şahit oluyorsun. Savaşa bir vize verdin mi ayrılığı da ölümü de göze alıyorsun. Üstelik üstünde yaşadığın toprak parçasının bir hiç sayıldığını, sömürüldüğünü görerek… En önemlisi de bedelini en ağır ödeyen çocuklar oluyor. Onları belirsiz bir gelecek bekliyor. Hayata karşı savunmasızken daha savunmasız kalıyorlar ve hiçbir şeyi unutmuyorlar. Daha yoğun, daha kalıcı yaşıyorlar.

Savaşla ilgili düşüncelerimi bu resimden yola çıkarak dile getirdim; çünkü bir endişem var: O izler geçmeyecek. Ya fotoğraftaki silah bir oyuncak olarak kalmaz ve o “oyun savaşçısı” büyürken silah da gerçeğe dönüşürse… Savaş hep var olacak. Savaş bir çözüm olarak görülecek; ama hiçbir sorunu çözmeyecek. İşte o zaman hiçbir zaman oyun olmayacak.