Eski Oyun

Dur bakalım,

Bir oyuncak kavgasıydı bizimkisi, ki hala paylaşamadığımız şeyler var -bence-

Onca zamandan sonra,

Bir çocuk kırılmış oyuncağına nasıl bakarsa, öyle bakıyorum sana. Oyuncağını kıran kendi olsa da...

Çocuktur, unutur -ki unuttuğu görülmemiştir-bence-

Aşk çıkmazı diyorlar...

Halbuki içinde senin olmadığın bir yol mutlaka olmalı... Yollarım sana çıkmamalı...

Umut çıkmazı...

Ben neredeyim şimdi, hangi çıkmazdayım?

Düşünmek birini,

Ve düşünülmek düşündüğün tarafından,

Karşılıklı birbirini düşünmek...

Eski bir oyun vardı hani,

Saat saat üstüne...

An

 -Sağ ol, dedi adam.

-Niçin? diye sordu kadın.

-Geldiğin için, diye yanıtladı adam.

-Sen de sağ ol, dedi kadın.

Akşamın bir vakti, kadın tam bahçe kapısından içeri girecekken bu teşekkürle -teşekküre dair sorgula-ma- son kez geriye dönüp bakmıştı. 

Kim bilir?

Belki de teşekküre hiç gerek yoktu...

(2004)

...

Bana anlattıklarına bakılırsa sen kendinden kaçar gibisin.

Sürüklenmektesin bir uçuruma onulmaz yaralarınla,

Ve yaralarına karşı umarsızsın...

Mutlu olmak istiyorsan aşkta tutarlılık arayamazsın!

Türkü

 Her türkü bir ağıttır,

'Seven'den 'sevilen'e yakılan.

Sunulmuş iki seçenek vardır...

Ve her türkünün varış noktası aynıdır:

"Ya beni de götür ya sen de gitme"

'Seven' nasıl çaresizse 'sevilen' de çaresizdir artık..

Tek çare birlikte olmaktır.

Her türkü nicedir kavuşamayan iki sevgilinin vuslatıdır aslında...    (2004)

Ev

“İnsanın sevdiği bir ev olunca, kendisine mahsus bir hayatı da olur.”

                                                                                *Huzur-Ahmet Hamdi Tanpınar

 

Evde olmak, bir eve ait olmak, o evde kendini iyi ve güvende hissetmek… Mutlu da gelsen mutsuz da gelsen evinde olmanın verdiği o şükür duygusunu yaşamak…

Barınmak için, güvenlik için bir evi olmalı insanın. Tabi ki bu ilk öncelik! Peki sonra?

Evini sevmek hayatı sevmeyi de kolaylaştırıyor, yaşadıklarını da.

Ev o kadar kişiye özel, kendisine özgü ve o kadar kendiliğinin bir parçası ki, ev ev üstüne olmuyor…

Bazen de evin içindeki şehir kalabalığı iyi geliyor …

Eşya mı güzel yapıyor evi, yoksa senin hislerin mi?

Zamanla öğreniyor insan, en zor arayışın “ev” de olduğunu, bir de, eve ne koysan aslında ol-madığını…

Güne Bakış...

Yaşamak, bazen ne istediğini bilmeden

Bazen de sadece bir ağaç gölgesindeki huzuru aramak,

Belki de bu yüzden biraz umutsuz,

Biraz da umutlu…

Gün Yeni Bir Gün...

Her zaman günlük güneşlik olamaz ya... Kavurucu sıcakları da dindirecek bir bulut lazım... Kara kara dolanmasına aldanma; yağmurun kokusuna, serinliğine bırak her şeyi... Bir bakmışsın her şey olması gerektiği gibi...

Dönüş

Geçmiş yılların telafisi mümkün olur mu?

Bilmiyorum…

Yeniden başlamanın heyecanını yaşıyorum sadece.

Sevdiğim yerden başlıyorum, belki çok zor…

Pişmanlığın sızısı şimdi parmaklarımın arasında ince ince,

Hâlbuki yürüyüşlerin en heyecanlısı…

‘Keşke’lerle başlayan bir yığın cümle,

Nasıl ayrı geçirmişiz o günleri?

Hatıra*

İlk hediye,

Ne zamandır bana vermek istediğin hediyeymiş, öyle demiştin.

Bir de bakmıştın uzun uzun...

İşte o bakış kaldı hafızamda,

Yitip giden sözlerinin tesellisi…

Kararsızdık,

Bir türkünün yürekteki sızısı mı, yoksa, neşesi miydik birbirimize?

Anlayamadık.

Yıllarımız başka başka hayatlara akıp gitmişken,

Nedense geçmiş günün hesabını şimdi yapıverdik...

Unutmak için mi parmağımıza birer yüzük taktık?

Yoksa gönlümüze bir yük mü bıraktık?

Unutmak demişken; o ilk hediyen,

Hala durur başucumda “Seni Düşünmek”

Sesin kulaklarımda çalınır,

“Çamdan Sakız Akıyor”  eşliğinde.

Şimdi dilimde,

“Gelmiyorsun”…

Şarkılar derin, çok acı…

Hatıra-

Bülbül Köşkü…

Hatırladığım bir küçücük meyhane,

Üç beş masa, her biri, birbirinin kavgasına da sevdasına da ortak.

Bir masa ki, sadece bizim.

Dün gibi aklımda Selim Amca'nın muzip bakışı, o tok sesi:

“Bu masaya her kimdir oturan, bilsin ki burası Gönül Köşkü!”

Bülbül Köşkü…

Bir yer düşün her şeyin başladığı; ama bitişi muamma…

Bir yer düşün yıkıcı; ama pişmanlığın zerresi yok…

Yıllar sonra kapısındayım,

Sadece birkaç saniye için zaman durmuş, her şey kaldığı yerden devam edecek gibi…

Bir ışıltı gibi geçti gülüşün, kendime geldim.

Şimdi karşımda görsem seni ne hissederim, ne yaparım?

Bilmiyorum.

Tuttuğum yastan bir gözyaşı kalmış mıydı?

Bilmiyorum…

Armağan...

09/03/2020

Yeni yaşımı alırken, tam da yolun yarısındayken ilk hediyem kendime, kalemimle kutluyorum kendimi… Kıymetini bilemediğim her yaşım, her anım için binlerce özür… Yaşım ilerledikçe birçok hevesimin yarım kalacağını bilseydim; sevinçlerimi, mutlu anlarımı daha coşkuyla yaşar, heybemde bunlara daha çok yer açardım. Nefes alınamayan bir anda oksijen maskesidir bu anlar, hatırlarsın iyi gelir.

Yeni yaşımı alırken, tam da yolun yarısındayken bu sefer farklı davranacağım. Doğum günümü önemseyeceğim, kendimi önemseyeceğim… diyebilmek isterdim. Ne yazık ki kaygılarımın izin verdiği ölçüde yaşayabiliyorum her şeyi…

Kendimle ilgili her şeyi alarmın erteleme tuşuna basar gibi yaşadığımı, saatimi hep başkalarına göre kurduğumu anlamanın eşiğindeyim. Bir konuda kendimi ikna etmeye çalışıyorum:

Değişebilir miyim?

Soru

Usul usul içimi yiyen bir endişe silsilesi… Sorum şu ki:

Aynı gökyüzünün altında yaşayan milyarlarca insandan biriyiz sadece… Neden anlaşamayız?

AFORİZMALAR-SORGULAMA

…İnsan kötülük yapmayı neden seçer? Hangi duygunun eyleme geçmiş halidir bu?

…Hırsla, egoyla kirletiyoruz kendimizi. Karşımızdakini aptal sanma hastalığına tutulup aslında biz küçülüyoruz.

…Gerçek bir öz güvenle yaşamak yerine güvensizliğimizi sığ bir kendini beğenmişliğin altına saklıyoruz. Kusurlarımız, halının altına süpürülen tozlar gibi…

…Kibir var bir de tabii, başkasını beğenmemek… Kim sormuş ki kendine “Ne haddime?” diye? Kim kendine hesap sorabilecek kadar cesur?

…Zorbalık… Ruhuyla, kişiliğiyle çökmüş kişinin güç gösterisi sadece… Kim bilir, hangi zayıflığını örtbas etmek ister? Kim ki zorbadır, bilin ki acınacak haldedir.

…Vicdan muhasebesi, aslında, acaba birinin kalbine verdiğim sızı döner dolaşır da benim kalbimi kanatır mı münakaşası, içten içe can yakıcı…

AFORİZMALAR-GEÇMİŞTEN GELEN

…Her insan kendi hayatının kundakçısı, her an bir yangına hazır. Her yangın bir başlangıç ve kaybedilenler bir son değil…

…Yaşamak bize sorulmadan verilmiş bir emir mi, yoksa bir daha tekrarı olamayacak bir lütuf mu? Biraz karamsar olacak belki, yaşam da aslında bir uyuşmazlık silsilesi, anlam ve gayesi muamma! Yaşamak tam gitmeye hazırlanırken “Gitme!” diyen bir sevgili gibi. İçinde yalvarış olmayan bir asaleti kuşanmışçasına; ama bir tarafı hep acınası… Eğer yaşamda aranılan bir amaç varsa belli oldu sanırım: Kendinle yaptığın hesaplaşmalarındaki tutarlılık. Hatalar en vefakar evlatlarıdır çelişkilerin.

…Aslında birçoğumuz, en suskunumuz bile hayata karşı ince bir sitem içindeyiz. Birileri bahane.

…Bir de şu var: Bu sefer kayan bir yıldıza rastlamadım.

…Aşk önce acıtmakmış bir canı, sonra kendine acınmakmış. Aşk acıtırken fark edilmeyen, acınırken yaşananmış.

…Hiç düşündün mü? Nesneler cansızlıklarına rağmen bir şey anlatmak ister gibi garip anlamlar taşıyabiliyor. Geçmişi ve kırılgan ruhu arasında en sağlam köprüyü kurmuş insanların doğası sanırım: Omzunda taşımaktan yorulduğu anıları nesnelere yüklemek! Ne yazık ki karmakarışık…

…İyilik görmeyi mi yoksa iyilik yapmayı mı yeğlersin deseler, cevabım iyilik yapmak olurdu. Bilmem… Belki de dünyaya hanemde bin bir borçla geldiğime inanışımdandır. Neyin bedelini ödüyorum ki ben?

KALP AĞRISI

Kara yazgımı bilirsin sen de,
Ben her seferinde içime birini gömer,
Göçerim bu şehirden.
Nice zaman sonra,
Ben ne zaman geri dönmek istesem
Gelmez benimle içimde giden.

Ne çabuk unuttun beni?
Oysa bak bana kalp ağrım!
Derdim hiç de unutmak değil,
Derdim senin için şimdi bir "hiç" olanla
Böyle ağrılı yaşamak.

Bir tek yüreğim ağır bana,
Ah! Bir dursa,
Bir tek yüreğimi yenemiyorum ben.

Yine de,
Gün geçiyor işte bir çırpıda seni düşünmekle
Nasıl yaşıyorum sanıyorsun?

Oyun Savaşçısı

Fotoğraf: Bienal Sergisi-4.Antrepo (2003)

OYUN SAVAŞÇISI

Bu fotoğrafı gördüğümde savaş bitmişti. Bu fotoğrafın sahibi belli ki savaş için çok şey anlatmak istemişti. Ben de karar verdim. Savaşa “hayır” demek ve savaşla ilgili hissettiklerimi anlatabilmek için fotoğrafta gördüklerimi paylaşabilirim.

Savaş için bir şeyler yazmak birçok şeyi bilmeyi gerektirir: Tarih, politika, ekonomi… Yine de bu resmi gördüğümde bunlardan da öte bir şey hissettim. Bir çocuğun elinde silah görmek ve başka bir çocuğun silah karşısında diz çöküşünü izlemek her şeyi unutturdu bana. Bir oyun gibi göremedim. Bir an için gözümde büyüdüler. Bu yüzden bu resmin bende uyandırdıkları hakkında söylemek istediklerim var: Savaşın ne tür bir acı ve yokluk öncüsü olduğunu inkar edemeyiz.

Bu resmi görmeden önce de “savaş” dendi mi aklıma ilk gelen yine hep çocuklar olurdu. Önce bir çocuk yüzü hayal ederdim. Savaş onu yalnız bırakacak, en muhtaç olduğu dönemde ailesinden ayıracak, çaresizce çocukluğunu bu acılara bırakacak diye düşünürdüm. Düşündüğüm, vuslatı garantisiz, tarihsiz bir vedalaşmanın ortasında bir çocuk yüzüydü. Şaşkın, ağlayan, olanlara anlam veremeyen bir yüz.

Çocuk ne bilsin savaşı? O, şu ana kadar, oyun oynamaktan yorgun düşen bedeniyle geceleri mışıl mışıl uyuyan bir “oyun savaşçısı” sadece. Onun savaş diye bildiği belki de yaptığı kumdan kaleleri yıkıp tekrar yapmak. Şimdi nereden bilsin çocuk savaşı?

Resmi gördüğümde anladım:

Çocuklar da biliyor artık savaşın vuslatsız vedalar olduğunu.

Ayrılık ölümden betermiş derler. Savaş ikisinden de beter. Ayrılırken ölüyorsun, gidenin gelmeyeceğini hissediyorsun, en başında ölümlere şahit oluyorsun. Savaşa bir vize verdin mi ayrılığı da ölümü de göze alıyorsun. Üstelik üstünde yaşadığın toprak parçasının bir hiç sayıldığını, sömürüldüğünü görerek… En önemlisi de bedelini en ağır ödeyen çocuklar oluyor. Onları belirsiz bir gelecek bekliyor. Hayata karşı savunmasızken daha savunmasız kalıyorlar ve hiçbir şeyi unutmuyorlar. Daha yoğun, daha kalıcı yaşıyorlar.

Savaşla ilgili düşüncelerimi bu resimden yola çıkarak dile getirdim; çünkü bir endişem var: O izler geçmeyecek. Ya fotoğraftaki silah bir oyuncak olarak kalmaz ve o “oyun savaşçısı” büyürken silah da gerçeğe dönüşürse… Savaş hep var olacak. Savaş bir çözüm olarak görülecek; ama hiçbir sorunu çözmeyecek. İşte o zaman hiçbir zaman oyun olmayacak.

BİR HAZİNEDİR ÇOCUKLUK ARKADAŞI

BİR HAZİNEDİR ÇOCUKLUK ARKADAŞI

İnsanın değişmeden, kendi kalarak yürütebildiği tek arkadaşlık bence çocukluk arkadaşıyla kurduğu arkadaşlıktır. “Dost” diye tabir edilen, sonsuz güvenilen, sığınılan liman misali, yeri gelince yaslanılan dağ gibidir. Ben bu yüzden az ve öz olsa da çocukluk arkadaşının yerini hiç kimsenin tutamayacağını düşünüyorum.

Yıllar geçtikçe ve yaş ilerledikçe yeni tanıştığımız insanlara hep mesafeli olmaya çalışıyoruz. Hatta bazen olduğumuzdan farklı davranıyor, düşüncelerimizi de açık seçik söylemiyoruz. Kimisi bunu karşı tarafa kendini kabul ettirebilme uğruna yapıyor, kimisi de insanlara karşı ördüğü duvarın yıkılmasını istemiyor. Saklı olmak bizi güvende tutuyor. Oysaki çocukluk arkadaşı öyle midir?

Çocukluk arkadaşınız sizi en saf halinizle tanır. En büyük korkularınızı, sizi en çok eğlendiren şeyi, ne düşünüp ne tepki vereceğinizi bilir. Sizin, siz olmadığınız zamanları bile bilir. Bu yüzden hoşlanmadığınız bir şeyi çocukluk arkadaşınız söylediğinde sizi rahatsız etmez, aksine düşünmeye sevk eder. Yardım istemekten çekinmez, onun ihtiyacı olduğunda da yardım etmekten asla vazgeçmezseniz.

Yeni tanıştığınız insanlar önce hayatınıza bir dinamizm getirse de sonludur. Konuştuklarınız sınırlıdır. Yıllar size tecrübe verirken, aslında arkadaşlık kurmayı geriletir. Oysa çocukluk arkadaşınızla ne söz biter, ne paylaştıklarınız. Hatta en zor zamanlarınızda anılarınız tutunacak bir dal olur. Uzakta da olsa çocukluk arkadaşınızın varlığı tüm iyilikleri, saflığı hatırlatır ve gerçekten ilaç gibidir, iyi gelir.

Sahip olduğum tüm arkadaşlarıma nazaran çocukluk arkadaşlarımı daha bir kayırıyorum hayatımda. Çocukluk arkadaşına sahip olmanın bu kadar önemli olduğuna dair farkındalığım neye dayanıyor diye sorarsanız, ilerleyen yaşla beraber geçmişi daha çok düşünmem diyebilirim. Bir de kendi çocuğum tabi ki, çünkü onu arkadaşlarıyla izlediğimde kendi çocukluğumu izliyor gibiyim. Bu yüzden kendi çocuğumun hangi arkadaşıyla bağı sağlamsa kopmaması için elimden geleni yapacağım. Bu duyguyu o da hissetmeli. Hayat zorlaşırken, en güvendikleri en çok üzen olurken, yanında biz olamazsak emanet edebileceğimiz biri, birileri olmalı.

Çocukluk arkadaşı insan ömründe belki de tek gerçek arkadaş, bir manevi miras. İyi ya da kötü geçen çocukluğunuzun şahidi, ortağı, yoldaşı… Ne zaman ki onu kaybedersiniz, geçmişinizin bir parçasını kaybedersiniz. Herkes değişir, çocukluk arkadaşınız da değişir; ama en güzeli, onun size bakan yanı hep aynıdır. İşte bu yüzden, çocukluk arkadaşıyla beraber büyümeyi ve  hayatın sürüklediği onca şeyin arasında birlikte var olabilmeyi önemsiyorum.

İnsan İnsandan Korkar mı?

Beklentilerimin gerçekleşmemesini kabul edebilirim. Beni üzen her şeye göğüs gerebilir, en azından çabalayabilirim. Hayal kırıklığını taşıyabilirim. Her türlü duygu durumumu bakış açımı değiştirerek yönetebilirim. Sadece tek bir yerde çöküyorum:
Karşımdaki bile isteye, hesaplı kitaplı kötülük yapmaya hazırsa, hayal gücümü aşan entrikaları ustaca çevirebiliyorsa, her yolu mübah görecek hazır bulunuşluğu varsa...
Sırf kötülük olsun diye adaleti silmiş, erdemli davranabilmeyi yitirmiş, yani ahlaki bir yozlaşmanın eşiğindeyse... Çöküyorum, kötülüğün bu kadar bilinçli bir eylem olmasına şaşırıyorum. Sınırı olmayan kötülükten korkuyorum...

SÖZ

Yok öyle, 

Bu sefer hüznümün tellerini elime saz diye alıp sızlanmayacağım,

Senden gelen neyse, bil ki başım üstüne...

Kalbini sarıp sarmalamak varken şimdi,

Mazideki yaranı bir de ben sızlatmayacağım...

Bu İş Zor Yonca...

Hiç profesyonel değilim.
Bir şeye hissiyatla bağlanır; hayal kırıklığını taşırım. Seçimimdir, ben izin vermişimdir. Her şey ben izin verdiğim ölçüde bana yakındır. Kuyu kazamam, hırslanamam. Bilgiyi paylaşmaktan, bilmediğimi sormaktan korkmam. İnsanlarla ilişkimin temeline empatiyi koyar, nedenini sorgularım. Akıl yürütmelerim , birçok çıkarımım vardır; gel gör ki bir an gelir insanların kendi "çıkarlarının" nelere sebep olduğuna şaşar kalırım. Bilirim, işin içinden çıkamazsam olanı biteni tevekkülle karşılamak iyidir, çünkü; inançsızlığın insanı zalimleştirdiğine şahit olurum.
İnsani duygulara karşı ketum kalmak güçlü olmak değildir, güçlü olmak, senin bu duygularını ezip geçen, değer yargılarını görmezden gelen, seni sindiren zihniyete karşı gösterdiğin tavırdır ve nasıl devam edeceğine dair verdiğin karardır.

Mevkiden gelen güçten ziyade, doğru yolda olduğumu söyleyen vicdanımsa o sesin gücünü tercih ederim.

Suçluyu dışarıda aramayı sevmem, gerekçeyle bahaneyi birbirine karıştırmayı hiç istemem. İşte bu yüzden kendime yaptığım en zalim öz eleştiridir: Seçtiğim yol "yol" değilmiş; üstümde taşıdığım yaka gerçekten "beyaz" değilmiş. Şimdi yan bakalım geçen yıllarına...